Cutin là gì? Cây trong vườn và cây trên đồi cây nào có cường độ thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn? Tất cả đều liên quan đến quá trình thoát hơi nước của cây. Vì vậy để giải đáp thắc mắc về vấn đề ở đầu bài, mời các bạn theo dõi bài viết dưới đây.
Mục Lục
Cây trong vườn và cây trên đồi cây nào có cường độ thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn?
Câu trả lời sẽ là cây trong vườn có cường độ thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn. Với các lí do sau đây:
- Cây được trồng và sống trong vườn có môi trường tốt hơn, được chăm sóc và tưới nước nhiều hơn cây trên đồi. Mặt đất cây trồng cũng không dốc như ở sườn đồi nên vì thế chúng sẽ có khả năng hấp thụ nước nhiều hơn. Do đó, lượng nước được thoát ra cũng nhiều hơn.
- Để thích nghi với việc thoát hơi nước nên lớp cutin của cây trong vườn cũng mỏng hơn nhiều so với lớp cutin của cây trên đồi.
Quá trình thoát hơi nước ở cây
Khái niệm
Thoát hơi nước là quá trình có đặc điểm tương tự như bay hơi, chúng được xem như là một phần của chu trình nước trong cơ thế thực vật. Quá trình này xảy ra trên bề mặt lá chủ yếu là qua các hệ thống khí khổng và một phần từ thân hoặc cành của cây.
Vậy thoát hơi nước có vai trò gì?
Quá trình thoát hơi nước đóng nhiều vai trò vô cùng quan trọng đối với thực vật như sau:
- Thoát hơi nước góp phần tạo động lực đầu trên của dòng mạch gỗ giúp vận chuyển nước hay các các ion khoáng từ rễ lên lá cũng như các bộ phận khác trên mặt đất của cây. Ngoài ra, quá trình này còn giúp tạo môi trường liên kết với các bộ phận của cây, tăng độ cứng cho các thực vật thuộc thân thảo.
- Thoát hơi nước đóng vai trò quan trọng cho quá trình quang hợp bằng cách giúp cho khí CO2 khuếch tán đều vào bên trong lá cây.
- Thoát hơi nước đảm bảo cho các quá trình sinh lý được xảy ra bình thường vào những ngày nắng nóng nhờ vào tác dụng hạ nhiệt độ của lá.
- Chúng ta có thể thấy được giữa quá trình thoát hơi nước và quá trình quang hợp có mối liên kết chặt chẽ với nhau. Điều đó được thể hiện qua việc lá cây thực hiện quá trình thoát hơi nước qua hệ thống khí khổng để tạo lực hút nước cũng như điều kiện để khí CO2 có thể khuếch tán vào nước. Từ đó, cả hai nguyên liệu nước và CO2 được lấy vào lá để thực hiện quá trình quang hợp ở cây.
Tìm hiểu về quá trình thoát hơi nước ở lá
Lá là cơ quan thoát hơi nước
Ở các hầu hết các loài thực vật, lá được cấu tạo thích nghi và chức năng thoát hơi nước như sau:
- Lớp cutin:
- Lớp cutin có gốc từ lớp tế bào biểu bì do lá tiết ra, lớp cutin bao phủ lên toàn bộ bề mặt lá trừ khí khổng.
- Tùy thuộc vào từng loại cây, độ tuổi sinh lý của lá cây mà độ dày của lớp cutin mỏng hoặc dày. Ví dụ như lá non sẽ có lớp cutin mỏng hơn lá già.
- Khí khổng gồm các bộ phận sau:
- Hai tế bào hình thành hạt đậu nằm cạnh nhau để tạo thành lỗ khí, bên trong tế bào này có chứa các hạt lục lạp, nhân và ti thể.
- Tế bào có thành bên trong dày hơn thành bên ngoài.
- Số lượng khí khổng nằm ở mặt dưới của lá hầu như có nhiều hơn ở mặt trên.
Các con đường thoát hơi nước ở lá cây
Có hai con đường thoát hơi nước chủ yếu ở lá cây đó là qua khí khổng và qua lớp cutin.
Thoát hơi nước qua khí khổng
Đây là con đường thoát hơi nước chủ yếu ở thực vật và chúng có những đặc điểm như sau:
- Có vận tốc thoát hơi nước lớn được điều chỉnh nhờ vào hoạt động đóng mở khí khổng.
- Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước, vì nước được thoát ra chủ yếu nhờ vào khí khổng cho nên cơ chế điều chỉnh quá trình thoát hơi nước là cơ chế điều chỉnh việc đóng – mở khí khổng:
- Thành mỏng của tế bào khí khổng của tế bào sẽ căng ra khiến cho thành dày cong theo khi no nước. Khi đó, đây sẽ được biết là khí khổng mở. (như hình a)
- Ngược lại, khi mất nước, thành mỏng sẽ hết căng và thành dày sẽ được duỗi thẳng. Khi đó, đây sẽ là khí khổng đóng lại, lưu ý rằng khí khổng không đóng hoàn toàn. (như hình b)
Quá trình thoát hơi nước qua lớp cutin
Quá trình thoát hơi nước qua lớp cutin sẽ có những đặc điểm như sau:
- Quá trình thoát hơi nước có vận tốc nhỏ và không được điều chỉnh linh hoạt.
- Cơ chế thoát nước qua lớp cutin như sau:
- Hơi nước sẽ được khuếch tán ra ngoài qua khoảng gian bào của thịt lá và lớp cutin.
- Tùy theo độ dày và độ chặt của lớp cutin quyết định trợ lực khuếch tán qua lớp cutin.
- Lớp cutin càng dày thì độ khuếch tán qua cutin càng nhỏ và ngược lại độ khuếch tán của cutin sẽ lớn khi lớp cutin càng dày.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước
- Điều kiện cung cấp nước tỷ lệ thuận với quá trình thoát hơi nước. Sự hấp thụ nước ở cây càng lớn thì quá trình thoát hơi nước càng mạnh.
- Khi được cung cấp đủ ánh sáng, khí khổng của cây sẽ mở đi kèm với tốc độ thoát hơi nước tăng mạnh. Độ mở khí khổng tăng lên từ sáng đến trưa và nhỏ dần vào chiều tối, ban đêm khí khổng vẫn hé mở không khép.
- Nhiệt độ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động hô hấp của rễ, rễ càng hấp thụ nhiều nước thì quá trình thoát hơi nước càng mạnh.
- Các Ion khoáng cũng gây ảnh hưởng đến hàm lượng nước trong tế bào khí khổng, điều này dẫn đến sự điều tiết độ mở của khí khổng.
Và trong bài viết trên đã giải đáp được thắc mắc: “Cây trong vườn và cây trên đồi cây nào có cường độ thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn?” và các kiến thức liên quan đến quá trình thoát hơi nước ở cây. Hy vọng sẽ giúp ích được cho bạn đọc!